Dù diện tích đất liền của Khánh Hòa chỉ vào khoảng 5.200 km², khá khiêm tốn so với nhiều tỉnh thành khác, nhưng khi cộng thêm phần lãnh hải và chủ quyền trên biển, bức tranh hoàn toàn thay đổi. Điểm nhấn chính là chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa, thuộc địa giới hành chính của tỉnh Khánh Hòa. Riêng diện tích vùng biển thuộc quần đảo này đã lên đến khoảng 180.000 km², một con số khổng lồ làm lu mờ diện tích đất liền của bất kỳ tỉnh nào.
Sự rộng lớn về không gian địa lý của Khánh Hòa được thể hiện rõ qua những khoảng cách đáng kể. Chỉ riêng trong phạm vi quần đảo Trường Sa, khoảng cách từ đảo An Bang ở phía Nam đến đảo Song Tử Tây ở phía Bắc đã là khoảng 423 km. Nếu kéo một đường thẳng từ điểm cực Tây trên đất liền của tỉnh Khánh Hòa (tại huyện Khánh Vĩnh hoặc Khánh Sơn) đến đá Tiên Nữ – một trong những điểm đảo xa nhất về phía Đông Nam của quần đảo Trường Sa, chiều dài theo đường chim bay có thể lên tới 766 km. Những con số này cho thấy quy mô không gian và tầm quan trọng chiến lược đặc biệt của Khánh Hòa, không chỉ trên đất liền mà còn trên Biển Đông.
Tỉnh Khánh Hoà rộng nhất Việt Nam, nếu tính cả đất liền và biển đảo
Nhận thức rõ tiềm năng và vị thế chiến lược từ lợi thế biển đảo, đặc biệt là sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW (ngày 28/1/2022) về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030 thành phố trực thuộc Trung ương, chính quyền địa phương đang khẩn trương triển khai các bước đi cụ thể.
Mới đây, UBND tỉnh Khánh Hòa đã trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị thống nhất chủ trương cho phép tỉnh tổ chức lập Quy hoạch chung đô thị Khánh Hòa. Đây là một bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa tầm nhìn phát triển, định hình không gian đô thị toàn tỉnh một cách đồng bộ và hiện đại. Phạm vi lập quy hoạch sẽ bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên của tỉnh, thể hiện một cách tiếp cận tổng thể. Tỷ lệ quy hoạch chung dự kiến là 1/25.000, riêng các khu vực đô thị trung tâm sẽ được chi tiết hóa ở tỷ lệ 1/10.000. Nguồn kinh phí cho công tác quan trọng này sẽ được huy động từ ngân sách địa phương, với lộ trình thực hiện dự kiến từ năm 2024 đến 2026.
Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, việc Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 29/3/2023 là cơ sở pháp lý vững chắc và tiền đề quan trọng để triển khai lập Quy hoạch chung đô thị Khánh Hòa theo đúng quy định.
Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 42/NQ-CP (ngày 21/3/2022) của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 09 đều nhấn mạnh mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành một cực tăng trưởng, trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và cả nước về kinh tế biển. Tỉnh được kỳ vọng sẽ phát huy cao độ tiềm năng và lợi thế về biển, xây dựng một nơi có mức sống cao, người dân hiền hòa và hạnh phúc.
Để đạt được mục tiêu này, quy hoạch đô thị đóng vai trò then chốt trong việc tổ chức không gian, phân bổ nguồn lực và định hướng phát triển cho từng địa phương. Cụ thể:
Thành phố Nha Trang: Tiếp tục là đô thị hạt nhân, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh.
Thành phố Cam Ranh: Phát triển thành đô thị du lịch – logistics.
Huyện Cam Lâm: Hướng tới trở thành đô thị sân bay hiện đại, sinh thái, đẳng cấp quốc tế.
Huyện Vạn Ninh: Trở thành đô thị du lịch biển cao cấp.
Thị xã Ninh Hòa: Phát triển mạnh về công nghiệp, là đô thị công nghiệp.
Huyện Diên Khánh: Định hướng là đô thị sinh thái, văn hóa truyền thống.
Huyện Khánh Sơn và Khánh Vĩnh: Phát triển thành các tiểu đô thị sinh thái núi rừng.
Huyện đảo Trường Sa: Có vị trí đặc biệt quan trọng, được xác định là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội trên biển của cả nước, đồng thời là pháo đài vững chắc bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
