Thời cổ đại Trung Hoa, khác với xã hội hiện đại đề cao tình yêu cá nhân, hôn nhân chủ yếu dựa trên “lệnh cha mẹ, lời bà mai”. Trong bối cảnh ấy, “bà mối” đóng vai trò trung gian quan trọng, là người tạo nên mối lương duyên cho các đôi trẻ. Tuy nhiên, do không tự mình lựa chọn, nhiều cuộc hôn nhân cũng tồn tại những bất mãn, dẫn đến nhận thức rõ ràng: “Chọn vợ sai, hại ba đời; chọn vợ đúng, hưng thịnh ba đời”. Câu nói dân gian này phần nào phản ánh tầm quan trọng của người vợ trong một gia đình truyền thống.
(Ảnh minh họa)
Vậy, tiêu chuẩn của một “người vợ tốt” là gì?
Dù thời xưa không đặt nặng yếu tố tình yêu, nhưng con người vẫn khát khao sự thủy chung, hòa hợp và hạnh phúc. Tuy nhiên, trong xã hội trọng nông truyền thống như Trung Hoa xưa, yếu tố truyền nhân và quán xuyến gia đình lại được đặt lên hàng đầu. Minh chứng rõ ràng là hoàng đế Tấn Vũ Đế Tư Mã Viêm từng đưa ra các tiêu chuẩn chọn phi: hiền lương, mắn đẻ, đoan chính, dung mạo đẹp, da trắng. Dù mang tính “tuyển phi”, các tiêu chí này cũng lan tỏa đến tầng lớp dân gian, hình thành nên những chuẩn mực trong lựa chọn vợ chồng, trong đó có câu: “Vợ đẹp không quá vai”.
Vì sao đàn ông thời trước lại thích cưới phụ nữ thấp bé? Câu trả lời nằm ở sự giao thoa giữa văn hóa, tâm lý và vai trò truyền thống trong hôn nhân (Ảnh minh họa)
Câu tục ngữ này có hàm ý gì?
Trước hết, “vợ đẹp” ở đây là cách gọi chỉ người vợ trẻ trung, xinh đẹp, đáng yêu – một hình mẫu lý tưởng mà cả văn học cổ điển như Hồng Lâu Mộng, Tây Sương Ký đều từng ca ngợi. Những người vợ như vậy thường có thân hình nhỏ nhắn, thướt tha, dễ làm rung động lòng người, nên được gọi là “vợ đẹp” hay “vợ yêu”.
Câu “vợ đẹp không quá vai” thực chất không chỉ nói về chiều cao. Nghĩa đen là người phụ nữ lý tưởng không nên cao hơn vai chồng tức là thấp bé, dịu dàng, dễ tạo cảm giác cần được che chở. Nghĩa bóng lại càng sâu sắc hơn: người vợ nên biết nương tựa và hỗ trợ chồng trong vai trò hậu phương vững chắc, chứ không nên lấn át, đối đầu hay tạo áp lực lên chồng. Thời xưa, đàn ông chủ ngoại, đàn bà chủ nội. Sự phân công vai trò rõ ràng ấy đòi hỏi một người vợ phải biết giữ hòa khí, quán xuyến gia đình, để cùng chồng chèo lái con thuyền hôn nhân.
(Ảnh minh họa)
Vậy vì sao đàn ông thích lấy phụ nữ thấp?
Bởi trong nhận thức truyền thống, phụ nữ thấp bé thường được xem là dịu dàng, dễ bảo, có phần ngoan ngoãn và ít “đối đầu” hơn. Ngược lại, người phụ nữ quá mạnh mẽ, cao lớn dễ khiến đàn ông cảm thấy lép vế hoặc khó thể hiện bản năng bảo vệ. Về tâm lý, đàn ông thường bị thu hút bởi sự “nhỏ nhắn – yếu đuối” vì điều đó giúp họ cảm thấy mình mạnh mẽ và có vai trò che chở. Đồng thời, phụ nữ cũng có xu hướng chọn bạn đời cao lớn để cảm thấy an toàn hơn. Do đó, sự chênh lệch về chiều cao, dù nhỏ, cũng góp phần tạo nên cảm giác hài hòa về tâm lý trong mối quan hệ.
(Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, nói cho cùng, câu tục ngữ “vợ đẹp không quá vai” chỉ là một góc nhìn truyền thống của người xưa, phản ánh quan niệm xã hội và cấu trúc gia đình khi ấy. Ngày nay, yếu tố chiều cao không còn là tiêu chuẩn quyết định cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Điều quan trọng nhất vẫn là tính cách, lòng thủy chung và sự sẻ chia giữa hai vợ chồng.
* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo!
