Tết Đoan ngọ diễn ra vào thời điểm giữa năm, khi thời tiết bắt đầu chuyển sang mùa hè, tạo điều kiện cho các nguồn bệnh tấn công con người và cây trồng phát triển. Đây là dịp để các gia đình thực hiện nghi thức cúng bái tổ tiên, cầu mong sức khỏe, bình an, thuận lợi và một mùa màng bội thu.
Giờ cúng chuẩn xác theo quan niệm dân gian
Việc chọn giờ cúng được coi là yếu tố quan trọng để đảm bảo nghi thức diễn ra suôn sẻ và mang lại sự an tâm. Theo sách “Tìm hiểu văn hóa Phương Đông 365 ngày” của tác giả Thiên Nhân, Nhà xuất bản Thanh Hóa, các khung giờ hoàng đạo thích hợp để tiến hành lễ cúng Tết Đoan ngọ bao gồm:
Việc chọn giờ cúng trong dịp Tết Đoan ngọ được coi là yếu tố quan trọng để đảm bảo nghi thức diễn ra suôn sẻ và mang lại sự an tâm
– Giờ Ngọ (11h – 13h): Đây được xem là thời điểm tốt nhất để tổ chức lễ cúng. Từ “đoan” trong Đoan ngọ nghĩa là bắt đầu, và giờ Ngọ là khoảng thời gian mà khí dương mạnh nhất trong ngày. Đây cũng là thời điểm nhiệt độ thường đạt đỉnh điểm, biểu trưng cho sự thịnh vượng và hồi sinh của vạn vật.
– Giờ Mão (5h – 7h)
– Giờ Thân (15h – 17h)
Tuy nhiên, với nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình đã linh hoạt hơn trong việc chọn thời điểm cúng. Những người bận rộn không thể về nhà vào buổi trưa thường tổ chức cúng vào sáng sớm trước khi đi làm. Lễ vật cũng có thể được chuẩn bị đơn giản hơn, thường gồm hương hoa, trái cây, cơm rượu nếp và bánh gio. Đối với những gia đình có điều kiện và thời gian, mâm cỗ thường được chuẩn bị công phu để cúng đúng vào giờ Ngọ.
Một số gia đình còn chọn thắp hương vào sáng sớm để mọi người cùng thưởng thức trái cây, rượu nếp, đồng thời diệt trừ sâu bọ theo phong tục. Sau đó, vào buổi trưa, mâm cơm cúng được chuẩn bị để dâng lên tổ tiên và các vị thần linh. Dù thực hiện vào thời gian nào trong ngày, ý nghĩa quan trọng nhất vẫn là tâm thành và lòng hướng thiện của mỗi gia đình.
Những việc nên làm trong ngày Tết Đoan Ngọ
Theo quan niệm dân gian, vào ngày này, cơ thể con người, đặc biệt là hệ tiêu hóa, thường có những loại “sâu bọ” ẩn nấp. “Sâu bọ” ở đây được hiểu là các loại vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm và các ký sinh trùng trong cơ thể, cần được loại bỏ để duy trì sức khỏe. Dưới đây là một số hoạt động phổ biến được khuyến nghị:
1. Thực hiện nghi thức diệt sâu bọ
Việc “diệt sâu bọ” thường được thực hiện bằng cách ăn các loại thức ăn, hoa quả và uống rượu nếp vào sáng sớm ngày 5/5 Âm lịch.
Tại miền Bắc: Người dân thường thực hiện nghi thức này ngay sau khi thức dậy.
Đối với trẻ em: Ngay khi thức dậy và vẫn còn trên giường, trẻ sẽ được cho ăn hoa quả, một ít rượu nếp và trứng luộc, trước khi đánh răng và vệ sinh cá nhân.
Đối với người lớn: Khi thức dậy, súc miệng ba lần để làm sạch, sau đó ăn một quả trứng vịt luộc, uống một ít rượu hoặc ăn một bát rượu nếp để làm cho “sâu bọ” say, rồi ăn trái cây để tiêu diệt chúng hoàn toàn.
2. Tắm nước lá từ thiên nhiên
Nhiều người tin rằng tắm nước lá thiên nhiên vào ngày 5/5 Âm lịch có tác dụng diệt sâu bọ và làm sạch cơ thể. Sau khi ăn rượu nếp, có thể dùng các loại lá như lá mùi, tía tô, kinh giới, lá tre… để đun nước tắm. Việc này được cho là giúp mồ hôi toát ra, tạo cảm giác khoan khoái và phấn chấn, đồng thời giúp cơ thể thơm tho.
3. Gội đầu, xông lá thơm
Trong tiết trời oi bức của mùa hè, gội đầu và xông lá thơm là hoạt động không thể thiếu. Người lớn và trẻ em thường dùng lá bưởi, lá mùi, tía tô, kinh giới, sả
* Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo
