Trầm hương có nguồn gốc từ cây dó bầu, một loài cây thoạt nhìn không có gì nổi bật. Điều kỳ diệu nằm ở chỗ, khác với gỗ thông thường, trầm hương là kết quả của một quá trình tự nhiên đặc biệt. Khi cây dó bầu bị tổn thương, nó sẽ tiết ra nhựa để tự chữa lành. Chính loại nhựa này, dưới tác động của thời gian và các yếu tố môi trường, dần biến đổi thành những mảng trầm hương quý giá, mang trong mình tinh túy của đất trời.
Trầm hương được mệnh danh là “gỗ của các vị thần”
Để hình thành trầm hương, cây dó bầu cần sinh trưởng trong môi trường tự nhiên khắc nghiệt, thường là những khu rừng nguyên sinh, nơi chúng phải đối mặt với vô vàn thử thách. Độ cao lý tưởng để cây phát triển trầm hương thường dao động từ vài mét đến khoảng 1.000m so với mực nước biển, với 500m được xem là điều kiện tối ưu. Chính sự quý hiếm và quá trình hình thành đặc biệt đã khiến trầm hương trở thành một trong những báu vật của thiên nhiên, được săn lùng và bảo quản một cách cẩn thận.
Sự khan hiếm và quá trình hình thành đặc biệt đã đẩy giá trầm hương lên mức “trên trời”. Giá trị của trầm hương không chỉ đến từ mùi hương độc đáo mà còn từ tuổi đời, màu sắc, vân gỗ và đặc biệt là hàm lượng tinh dầu. Một kg trầm hương loại 1, có tuổi đời hàng trăm năm có thể được bán với giá lên tới 100.000 USD (gần 2,5 tỷ đồng). Thậm chí, dầu trầm hương nguyên chất, được ví như “vàng lỏng”, có giá dao động từ 10.000 đến 40.000 USD/l (250 triệu đồng đến 1 tỷ đồng) tùy thuộc vào nguồn gốc, loại và quy trình chưng cất.
Tuy nhiên, giá trị kinh tế cao đã khiến cây dó bầu bị khai thác quá mức để lấy trầm hương. Điều này đẩy loài cây này đến bờ vực tuyệt chủng và buộc phải đưa vào danh sách các loài cần được bảo vệ của Công ước buôn bán quốc tế các loài nguy cấp. Thực tế cho thấy, cứ 10 cây dó bầu được trồng, chỉ có khoảng 1 cây có thể cho ra trầm hương chất lượng cao, điều này càng làm tăng thêm giá trị của loại gỗ quý này và đồng thời nhấn mạnh nguy cơ cạn kiệt nguồn tài nguyên.
Trong bối cảnh đó, trầm hương Việt Nam, đặc biệt là trầm hương trồng, đang dần khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với chất lượng không hề thua kém trầm hương tự nhiên, trầm hương trồng đã trở thành một điểm sáng trong ngành hương liệu và dược liệu của nước ta. Sự phát triển của trầm hương trồng không chỉ góp phần giảm áp lực khai thác lên rừng tự nhiên mà còn mang lại cơ hội phát triển kinh tế cho người dân địa phương.
Để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành trầm hương, các chuyên gia khuyến nghị người tiêu dùng nên ưu tiên lựa chọn trầm hương trồng. Việc tiêu thụ trầm hương trồng không chỉ giúp bảo vệ rừng tự nhiên mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của các vùng trồng trầm. Việc này sẽ giúp bảo tồn “gỗ của các vị thần” cho các thế hệ tương lai.
