Sự ra đời của tỉnh Nghĩa Bình vào tháng 2/1976 là kết quả của việc hợp nhất hai tỉnh ven biển thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ: Quảng Ngãi và Bình Định. Sự kiện này đánh dấu một giai đoạn lịch sử khi người dân hai tỉnh chung tay khắc phục hậu quả chiến tranh, tập trung vào cải tạo, phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.
Quảng Ngãi và Bình Định từng được sáp nhập thành Nghĩa Bình
Tuy nhiên, sự hợp nhất này chỉ kéo dài 15 năm. Đến năm 1989, tỉnh Nghĩa Bình chính thức giải thể, trả lại tên gọi và ranh giới hành chính cho hai tỉnh Bình Định và Quảng Ngãi, khép lại một chương trong lịch sử phát triển của khu vực.
Tương tự như Nghĩa Bình, tỉnh Thuận Hải cũng được thành lập vào tháng 2/1976, thông qua việc sáp nhập ba tỉnh: Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy. Bình Tuy là một phần đất rộng lớn phía tây nam của tỉnh Bình Thuận ngày nay, tồn tại trong 20 năm (1956-1976). Tỉnh lỵ của Thuận Hải ban đầu được đặt tại thị xã Phan Rang, sau đó chuyển về thị xã Phan Thiết vào tháng 4/1977.
Ngoài những thay đổi về địa giới hành chính ở khu vực duyên hải, sự phân chia và thành lập các tỉnh mới cũng diễn ra ở vùng Tây Nguyên. Điển hình là việc thành lập tỉnh Đắk Nông vào ngày 1/1/2004, theo Nghị quyết của Quốc hội, trên cơ sở tách một phần diện tích và dân số từ tỉnh Đắk Lắk. Đắk Nông nằm ở vị trí chiến lược, cửa ngõ phía Tây Nam của vùng Tây Nguyên, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội của khu vực.
Về đặc điểm dân số, trong số 5 tỉnh Tây Nguyên (Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng), Kon Tum là tỉnh có dân số ít nhất với 591,3 nghìn người, trong khi Đắk Nông có diện tích nhỏ nhất (6509 km2) với dân số 681,9 nghìn người (số liệu năm 2023).
Những thay đổi về địa giới hành chính như việc sáp nhập các tỉnh thành Nghĩa Bình, Thuận Hải hay việc tách tỉnh Đắk Nông, đều phản ánh những nỗ lực của Nhà nước trong việc tổ chức lại bộ máy hành chính, tối ưu hóa nguồn lực, và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương trong từng giai đoạn lịch sử.
