Theo Ths.BSCK I Nguyễn Thanh Thủy, Phó Trưởng khoa Cấp cứu-Hồi sức tích cực và chống độc (Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê, Phú Thọ), chỉ riêng ngày 1/6/2025, trung tâm đã tiếp nhận tới 7 bệnh nhân nhập viện vì say nắng, say nóng. Đáng chú ý, một bệnh nhân trong số đó đã rơi vào tình trạng nguy kịch, buộc phải đặt ống nội khí quản để duy trì sự sống.
Điểm chung của tất cả các bệnh nhân này là họ đều làm việc ngoài trời trong thời gian dài, không có biện pháp bảo vệ đầy đủ. Sau đó, họ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như mệt lả, co rút cơ toàn thân, tay chân co quắp. Sau khi được cấp cứu kịp thời bằng cách bù nước, điện giải và làm mát cơ thể, phần lớn bệnh nhân đã ổn định và tiếp tục được theo dõi, điều trị.
Thực tế cho thấy, nhiều địa phương đang bước vào mùa thu hoạch lúa, người dân tranh thủ thời tiết tạnh ráo để thu hoạch mùa vụ. Tuy nhiên, việc làm việc quá sức dưới trời nắng gắt lại tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm, đặc biệt khi nhiệt độ ngoài trời tăng cao.
Nguyên nhân say nắng đều do người dân làm việc ngoài trời trong thời gian dài, không có biện pháp bảo vệ đầy đủ (Ảnh minh hoạ)
Trường hợp của bệnh nhân N.T.H (65 tuổi, ở Hương Lung, Cẩm Khê) là một ví dụ điển hình. Bà H. ra đồng làm việc từ 9 giờ sáng và đến khoảng 11 giờ, người nhà phát hiện bà nằm bất tỉnh. Ngay lập tức, bà được đưa đến bệnh viện cấp cứu.
Khi nhập viện, bệnh nhân H. đã rơi vào tình trạng hôn mê, phản xạ đồng tử yếu, thở khò khè, sốt cao 39,5 độ C, da nóng đỏ, vã mồ hôi, nhịp tim nhanh và huyết áp tụt xuống mức nguy hiểm 80/50mmHg. Các bác sĩ đã nhanh chóng đặt ống nội khí quản, tiến hành thở máy, làm mát cơ thể, bù nước, điện giải và hồi sức tích cực. Sau 5 giờ hồi sức liên tục, tình trạng rối loạn thân nhiệt của bệnh nhân đã được kiểm soát, chức năng các cơ quan được cải thiện, các chỉ số sinh tồn ổn định. Sau đó, gia đình đã xin chuyển bệnh nhân lên tuyến trên để tiếp tục điều trị.
Bác sĩ Thanh Thủy giải thích rằng, khi làm việc trong môi trường nắng nóng, cơ thể sẽ cố gắng tự làm mát bằng cách tăng tiết mồ hôi. Điều này dẫn đến việc cơ thể mất nước và điện giải, nếu không được bù đắp kịp thời sẽ gây ra giảm khối lượng tuần hoàn, thậm chí trụy tim mạch. Rối loạn điện giải nặng có thể dẫn đến tử vong. Hơn nữa, nhiệt độ cơ thể tăng cao còn gây rối loạn hoạt động chức năng của nhiều cơ quan quan trọng như tim mạch, hô hấp và thần kinh.
Phòng ngừa say nắng, say nóng
(Ảnh minh hoạ)
Để phòng ngừa say nắng, say nóng, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân không nên làm việc quá lâu ngoài trời nắng hoặc trong môi trường nóng bức. Tránh các hoạt động thể lực quá sức, đặc biệt khi thời tiết nắng nóng.
Điều quan trọng là phải uống đủ nước khi trời nóng hoặc khi lao động nặng. Đồng thời, cần trang bị đầy đủ các thiết bị chống nắng khi làm việc ngoài trời, bao gồm quần áo bảo hộ lao động, mũ, nón, kính râm.
Việc tạo không gian làm việc thoáng mát, đặc biệt là trong các công xưởng, hầm lò, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống say nắng, say nóng.
Cấp cứu sốc nhiệt đúng cách
Theo hướng dẫn của các chuyên gia Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, khi phát hiện người bị sốc nhiệt, say nắng, say nóng, cần thực hiện ngay các biện pháp sau:
– Hạ thân nhiệt ngay lập tức: Đưa nạn nhân ra khỏi môi trường nóng, chuyển đến nơi bóng râm, mát mẻ. Cởi bỏ quần áo và áp dụng các biện pháp hạ thân nhiệt như:
– Đặt bệnh nhân nơi thoáng mát hoặc trong phòng lạnh 20-22 độ C và quạt.
(Ảnh minh hoạ)
– Xối nước lạnh (25-30 độ C) hoặc phủ gạc ướt, lạnh (20-25 độ C) lên người bệnh nhân và quạt. Thậm chí, có thể ngâm bệnh nhân vào nước lạnh (20-25 độ C), để đầu trên mặt nước và theo dõi sát các chức năng sống.
– Đặt các túi chườm đá vào vùng bẹn, nách, cổ.
– Hỗ trợ suy chức năng các cơ quan: Bên cạnh việc hạ thân nhiệt, cần theo dõi và hỗ trợ các chức năng sống của bệnh nhân, đặc biệt là hô hấp và tuần hoàn.
– Vận chuyển đến cơ sở y tế gần nhất: Việc hạ thân nhiệt cần được thực hiện liên tục trong quá trình vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế. Nên sử dụng xe có điều hòa nhiệt độ hoặc mở cửa sổ để đảm bảo thông thoáng.
Việc cấp cứu ban đầu đúng cách và kịp thời có thể cứu sống bệnh nhân. Đừng chủ quan trước những triệu chứng của say nắng, say nóng. Hãy trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh.
