Lô hàng tiên phong với khối lượng 500 tấn mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” do Công ty Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, với sự hợp tác của Tập đoàn MURASE (Nhật Bản), thực hiện. Đây là kết quả của quá trình hợp tác chặt chẽ giữa hai bên từ năm 2020, khi Công ty Trung An triển khai mô hình trồng lúa chất lượng cao đạt tiêu chuẩn Nhật Bản tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều giống lúa quý được nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản và canh tác theo quy trình khép kín, kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu nguyên liệu đến đóng gói xuất khẩu, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe. Việt Nam tự hào là quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa gạo phát thải thấp ra thị trường quốc tế, với giá xuất khẩu tại kho doanh nghiệp là 820 USD/tấn.
Việt Nam là nước đầu tiên trên thế giới đưa gạo phát thải thấp ra thị trường kể cả xuất khẩu
Sự kiện này đánh dấu thành công bước đầu của Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030” (Đề án 1 triệu ha) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào cuối năm 2023. Mục tiêu của đề án là thúc đẩy sự phát triển bền vững cho ngành lúa gạo Việt Nam, nâng cao thu nhập cho người nông dân, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu.
Để đảm bảo chất lượng và uy tín của sản phẩm, VIETRISA đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” cho 7 doanh nghiệp, với tổng sản lượng đạt 19.200 tấn. Doanh nghiệp Chơn Chính là đơn vị có diện tích lớn nhất được cấp chứng nhận, với quy mô 1.514 ha và sản lượng 5.165 tấn. Doanh nghiệp nhỏ nhất trong đợt trao giấy chứng nhận lần này có diện tích 181 ha, sản lượng 620 tấn.
Việc xây dựng thương hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các tổ chức quốc tế uy tín, bao gồm Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI), Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV (trong khuôn khổ Dự án Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo – TRVC) và Ngân hàng Thế giới.
Đánh giá về sự kiện quan trọng này, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định đây là một dấu mốc quan trọng trong hành trình triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát triển theo hướng giảm phát thải. Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, sự kiện không chỉ mở ra một hướng đi mới trong tư duy sản xuất, mà còn thể hiện sự chuyển biến mạnh mẽ trong cách tiếp cận, mỗi hạt gạo không đơn thuần mang giá trị kinh tế, mà còn hàm chứa trách nhiệm với đất, với nước, với khí hậu và với các thế hệ tương lai.
Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, chia sẻ: “Đây là thời cơ của ngành hàng lúa gạo Việt Nam với sự vào cuộc tích cực của Nhà nước, các tổ chức quốc tế, chính quyền địa phương, đặc biệt là nông dân và hợp tác xã để định vị hạt gạo Việt Nam trên thế giới”.
Đến thời điểm hiện tại, chương trình đã triển khai 7 mô hình điểm tại 5 tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, bao gồm Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp và Cần Thơ. Kết quả bước đầu cho thấy các mô hình này giúp giảm chi phí sản xuất gạo từ 8,2 – 24,2% thông qua việc tiết kiệm 30- 50% lượng giống gieo sạ, giảm 30 – 70 kg phân bón/ha, giảm 1 – 4 lần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và tiết kiệm 30 – 40% lượng nước tưới. Bên cạnh đó, năng suất tăng 2,4 – 7,0%, giúp nâng cao thu nhập của nông dân thêm 12 – 50%, tương đương lợi nhuận tăng từ 4 – 7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Đặc biệt, mô hình này đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính, với mức giảm trung bình 2,0 – 12,0 tấn CO₂ tương đương/ha.
Với sản lượng lúa hàng năm đạt khoảng 24 – 25 triệu tấn, chiếm hơn 50% tổng sản lượng lúa và đóng góp trên 90% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước, Đồng bằng sông Cửu Long đóng vai trò then chốt trong an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu gạo. Sự thành công của Đề án 1 triệu ha hứa hẹn sẽ tạo ra một cuộc cách mạng xanh cho ngành lúa gạo Việt Nam, nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước. Sự kiện xuất khẩu lô gạo “xanh, phát thải thấp” sang Nhật Bản là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng to lớn này.
