Người ta thường nói: “Trong nhà có người già, như có báu vật”. Nếu cha mẹ vẫn khỏe mạnh, minh mẫn và thậm chí có thể giúp con cái chăm sóc cháu, đó thực sự là một may mắn lớn. Tuy nhiên, khi tuổi tác ngày càng cao, một số người già bắt đầu thay đổi cả trong suy nghĩ lẫn hành vi, trở nên khó tính và khó gần, khiến họ dần trở thành “người già khó chịu” trong mắt con cái.
Đâu là nguyên nhân khiến nhiều bậc cha mẹ trở thành “người già khó chịu” và làm sao để con cái có thể thấu hiểu, dung hòa mối quan hệ với họ? (Ảnh minh họa)
Khi cha mẹ già đi, họ không nhận ra chính mình đã thay đổi
Trường hợp của Tiểu Vương – một đồng nghiệp của tôi sinh năm 1990 là một ví dụ điển hình. Ba năm trước, cha của Tiểu Vương nghỉ hưu sau nhiều năm làm bác sĩ. Khi còn công tác, ông luôn bận rộn đến mức không có thời gian ăn uống đàng hoàng. Sau khi về hưu, ông dành toàn bộ thời gian để tập thể dục và chăm sóc sức khỏe.
Nhưng theo thời gian, Tiểu Vương nhận ra cha mình bắt đầu thay đổi. Ông liên tục nhắc về chuyện “tuổi già đi kèm với bệnh tật”, lo lắng thái quá về sức khỏe của bản thân. Chỉ cần bị đau đầu hay cảm nhẹ, ông cũng hoảng sợ, thậm chí còn mắc chứng mất ngủ vì quá lo lắng. Đại dịch Covid-19 càng khiến ông trở nên ám ảnh với vi khuẩn, ngày nào cũng rửa tay nhiều lần.
(Ảnh minh họa)
Ngoài ra, cha của Tiểu Vương còn say mê các phương pháp dưỡng sinh và tập Thái Cực quyền. Tuy nhiên, có thể do luyện tập sai cách, sức khỏe của ông ngày càng giảm sút. Khi người thân nhận xét rằng ông gầy đi, ông lại nghi ngờ bản thân mắc bệnh nan y, ám ảnh với suy nghĩ đó đến mức yêu cầu đi khám sức khỏe liên tục.
Tiểu Vương nhiều lần xin nghỉ phép để đưa cha đi kiểm tra tổng quát tại các bệnh viện lớn. Nhưng dù kết quả luôn cho thấy sức khỏe hoàn toàn bình thường, ông vẫn không tin bác sĩ, kiên quyết tìm bệnh viện khác để kiểm tra thêm. Dần dần, ông trở nên ít giao tiếp với người lạ, thậm chí đi siêu thị cũng sợ bị nhân viên lừa gạt.
Tình trạng của cha Tiểu Vương là biểu hiện của kiểu “cha mẹ lo lắng thái quá”, khi họ luôn sợ hãi về những nguy cơ xung quanh, dù không có vấn đề gì nhưng vẫn nghĩ rằng mình đang mắc bệnh.
Những biểu hiện thường gặp của cha mẹ già khó tính
Không chỉ cha của Tiểu Vương, mà nhiều bậc cha mẹ lớn tuổi cũng có xu hướng trở nên khó tính hơn trong mắt con cái. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến:
– Quá phụ thuộc vào con cái, chuyện nhỏ cũng phải gọi điện
Càng lớn tuổi, cha mẹ càng giống như những đứa trẻ, không muốn sống một mình và luôn tìm cách bám víu vào người khác. Họ có xu hướng không thể tự đưa ra quyết định, ngay cả những chuyện nhỏ nhặt cũng phải nhờ con cái giải quyết.
(Ảnh minh họa)
– Thích chỉ trích, dễ nổi giận
Nhiều người khi trẻ có tính cách ôn hòa, nhưng sau khi về hưu lại trở nên dễ cáu kỉnh, khó chịu. Họ có thể cảm thấy bị xúc phạm bởi những điều nhỏ nhặt, dễ dàng nổi nóng với con cái mà không rõ nguyên nhân.
– Chỉ quan tâm đến bản thân, ngày càng ích kỷ
Một số người già chỉ suy nghĩ theo quan điểm của mình mà không quan tâm đến cảm xúc hay suy nghĩ của người khác. Họ không nhận ra rằng hành vi của mình có thể gây phiền phức hoặc làm tổn thương người xung quanh.
– Muốn kiểm soát cuộc sống của con cái
Nhóm cha mẹ này có tính kiểm soát rất cao, can thiệp vào mọi chuyện của con cái từ ăn uống, cách ăn mặc đến việc dạy dỗ con cháu. Họ không nhận ra rằng con cái có cuộc sống riêng và không thể sống theo mong muốn của cha mẹ.
(Ảnh minh họa)
– Lo xa quá mức, lúc nào cũng sợ hãi
Những nỗi lo vô hình xuất hiện nhiều hơn khi cha mẹ già đi. Họ có thể sợ vi khuẩn, sợ đám đông, hoặc sợ những nguy hiểm không rõ ràng.
Cha mẹ khó tính, không phải lỗi của riêng ai
Việc cha mẹ trở nên khó tính không phải hoàn toàn do họ, cũng không phải lỗi của con cái. Đây là một vấn đề cả hai bên đều cần thấu hiểu và điều chỉnh.
Những hành vi khó chịu của cha mẹ thường xuất phát từ những tổn thương tâm lý trong quá khứ. Ví dụ, những bậc cha mẹ phụ thuộc quá mức vào con cái có thể đã từng bị bỏ rơi, hoặc có cảm giác bị bỏ rơi trong quá khứ. Điều này khiến họ hình thành thói quen bám víu vào người khác, từ cha mẹ khi còn nhỏ, đến bạn đời khi trưởng thành, và đến con cái khi về già.
(Ảnh minh họa)
Nghỉ hưu đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của nhiều người lớn tuổi. Khi đột nhiên có quá nhiều thời gian rảnh rỗi, họ dễ rơi vào những vòng luẩn quẩn như: Đầu tư thiếu suy nghĩ, lạm dụng thực phẩm chức năng, quá chú ý đến cuộc sống của con cháu, can thiệp quá mức…
So với cha mẹ, con cái có khả năng điều chỉnh tốt hơn. Nếu con cái có thể ứng xử tích cực, điều này có thể giúp cha mẹ thay đổi theo hướng tốt hơn, dù không thể hoàn toàn thay đổi nhưng ít nhất có thể giúp họ sống vui vẻ hơn.
Làm thế nào để cải thiện mối quan hệ với cha mẹ già?
– Thấu hiểu cha mẹ nhưng vẫn giữ nguyên tắc
Những hành vi khó chịu của cha mẹ thường bắt nguồn từ những tổn thương trong quá khứ. Là con cái, chúng ta nên cố gắng thấu hiểu và thông cảm.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là phải chiều theo mọi yêu cầu của cha mẹ. Hãy xác định rõ ranh giới: những gì có thể giúp đỡ và những gì nằm ngoài khả năng của mình.
(Ảnh minh họa)
– Trò chuyện và lắng nghe nhiều hơn
Mỗi hành vi đều có nguyên nhân của nó. Hãy tìm hiểu về quá khứ của cha mẹ, giúp họ chia sẻ cảm xúc thay vì tranh cãi. Đôi khi, sự quan tâm và lắng nghe có tác dụng hơn nhiều so với những lời giải thích hay thuyết phục.
Khi cha mẹ trở nên khó tính, nhiều người con cảm thấy bực bội, thậm chí “chán ghét” chính đấng sinh thành của mình. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là sự thay đổi của cha mẹ không phải lỗi của họ, mà là một phần của quá trình lão hóa.
Thay vì bực bội, con cái hãy tìm cách đồng hành và hướng dẫn cha mẹ, giúp họ tìm được niềm vui mới trong cuộc sống sau khi nghỉ hưu. Bởi vì, dù cha mẹ có khó tính đến đâu, họ vẫn là người yêu thương con cái vô điều kiện, chỉ là cách thể hiện đôi khi không đúng mà thôi.
