Trong thế giới võ hiệp huyền ảo của Kim Dung, rất nhiều nhân vật phản diện để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả. Họ không đơn thuần là những kẻ làm điều xấu, mà mỗi người đều có lý do, tính cách và khí chất riêng biệt. Trong số đó, Nam Hải Ngạc Thần – hay còn gọi là Nhạc Lão Tam – là một trong những nhân vật phản diện kỳ lạ và đặc sắc bậc nhất. Dù nằm trong danh sách “Tứ đại ác nhân” của Thiên Long Bát Bộ, hắn lại là một kẻ “ác có nguyên tắc”, sống nghĩa khí, biết trên biết dưới, hành xử theo những quy củ riêng của mình. Điều đó khiến hắn, dù bị xem là ác nhân, lại giành được thiện cảm không nhỏ từ người đọc.
Nam Hải Ngạc Thần – Một chân dung độc đáo
Nhạc Lão Tam có biệt danh là “Hung Thần Ác Sát”, hành tung bí hiểm, gốc gác từ Nam Hải xa xôi. Biệt danh đầy sát khí ấy gợi đến một ác nhân máu lạnh, nhưng dưới ngòi bút của Kim Dung, hắn hiện lên với một hình ảnh… hài hước và có phần đáng yêu.
Ngoại hình của Nhạc Lão Tam rất “ấn tượng”: vài sợi ria mép trông đểu đểu, ánh mắt láo liên, miệng hay nhe răng cười như khỉ. Tính tình thì quái dị, lúc tỉnh lúc điên, lại mang tham vọng kỳ lạ: luôn muốn làm “lão nhị”. Đó cũng là lý do khiến hắn thường xuyên tranh cãi với Diệp Nhị Nương – người phụ nữ duy nhất trong Tứ đại ác nhân – để đòi vị trí thứ hai, bất chấp tên của hắn đã rõ ràng là… lão tam.
Nhưng khi Diệp Nhị Nương chết, Nhạc Lão Tam lập tức từ bỏ ý định tranh giành vị trí. Chỉ một hành động nhỏ đó cũng cho thấy hắn tuy lẩm cẩm, ngông cuồng, nhưng vẫn có tình nghĩa và lòng kính trọng đối với người đồng hành.
Không giống những phản diện máu lạnh hay mưu mô như Cưu Ma Trí, Đoàn Diên Khánh, hay những kẻ đạo đức giả như Mộ Dung Bác, Mộ Dung Phục, Nhạc Lão Tam có một quy tắc ứng xử riêng, và đặc biệt là… giữ chữ tín. Hắn không giết kẻ không có khả năng phản kháng, không đánh lén sau lưng, và luôn biết thứ bậc trên dưới.
Trong một lần giao đấu với Đoàn Dự – nhân vật chính vốn không biết chút võ công nào nhưng có trong người năng lực kỳ lạ “Lục Mạch Thần Kiếm” – Nhạc Lão Tam vô tình bị trúng chiêu. Theo quy củ của hắn, kẻ bị đánh trúng phải nhận người kia làm sư phụ. Dù vô cùng bất mãn, hắn vẫn giữ lời, tôn Đoàn Dự làm thầy, một mực tuân lệnh.
Từ đó, độc giả được chứng kiến một mối quan hệ sư đồ hết sức oái oăm: một tên đại ác nhân chuyên đi bẻ cổ người khác, lại khúm núm gọi chàng công tử ngây ngô là “sư phụ”, thậm chí còn bảo vệ người này đến tận cùng. Đây là chi tiết vừa buồn cười vừa cảm động, thể hiện chiều sâu nhân cách của Nhạc Lão Tam: ác, nhưng không hèn; dữ, nhưng không bất tín.
Dù xuất thân từ phương Nam xa xôi, ở đất Nam Hải hắn được người đời tôn làm “ông tổ”, một thế lực vô cùng đáng gờm. Nhưng khi đặt chân đến Trung Nguyên, hắn sẵn sàng chấp nhận vai vế thấp hơn, xếp sau cả Đoàn Chính Thuần – cha của Đoàn Dự. Điều này khiến hắn vô cùng khó chịu, thường xuyên lẩm bẩm “muốn bẻ cổ tên đó”.
Nhưng chính cái sự “biết người biết ta” ấy lại càng làm nổi bật tính cách đặc biệt của Nhạc Lão Tam. Hắn không phải hạng vô lại tiểu nhân. Với hắn, địa vị không chỉ đến từ võ công, mà còn phụ thuộc vào tôn ti trật tự – một quan điểm khá cổ hủ, nhưng trong thế giới giang hồ của Kim Dung, lại là một dạng “luật ngầm” khiến nhiều nhân vật phải kính trọng.
Điểm đáng quý nhất ở hắn là sự trung thành. Vào cuối truyện, Nhạc Lão Tam bị chính lão đại trong Tứ đại ác nhân (Đoàn Diên Khánh) sát hại vì tội… không tuân lệnh. Tội danh ấy thực ra bắt nguồn từ việc hắn dám trái lệnh cấp trên để bảo vệ sư phụ Đoàn Dự. Một kẻ sống ngoài lề xã hội, xưng hung xưng bá bao nhiêu năm, cuối cùng lại chết vì tình nghĩa với người từng đánh bại mình.
Nhìn toàn cục, Nhạc Lão Tam chính là kiểu nhân vật “ác mà không độc”. Hắn hành xử quái gở, thích dọa người bằng chiếc kéo khổng lồ, thậm chí hay nói năng ngang ngược, cộc cằn. Nhưng tất cả chỉ là lớp vỏ ngụy trang cho một tâm hồn… có trật tự.
Hắn ác, nhưng không làm chuyện đê tiện. Hắn không bao giờ phản bội, không giết người vô tội, không đâm sau lưng. Thậm chí, hắn còn trọng nghĩa khí hơn rất nhiều nhân vật mang tiếng “chính nhân quân tử” trong truyện Kim Dung.
Khi so sánh với ba cái tên còn lại trong Tứ đại ác nhân – Vân Trung Hạc, Diệp Nhị Nương và Đoàn Diên Khánh – thì Nhạc Lão Tam là người duy nhất giữ được một phần nhân tính rất rõ ràng. Diệp Nhị Nương tàn độc, Vân Trung Hạc gian trá, Đoàn Diên Khánh thì hung tợn không kém gì dã thú. Trong khi đó, Nhạc Lão Tam giống như một kẻ ngoài lề, gàn dở, nhưng đáng thương và có phần… đáng quý.
Kim Dung khi xây dựng Nhạc Lão Tam rõ ràng đã rất dụng tâm. Đây là một nhân vật phản diện nhưng không tạo ra sự ghét bỏ. Trái lại, ông để cho độc giả bật cười, rồi thở dài, rồi có khi lại rưng rưng xúc động trước sự đơn giản và trung thực của một kẻ “ngoài vòng pháp luật”.
Trong thế giới giang hồ vốn rối ren, đầy những âm mưu, lừa lọc và danh vọng, Nhạc Lão Tam lại như một gã “điên” chính trực, hành động theo luật lệ riêng, không bon chen, không cầu danh. Hắn sống như cách hắn muốn sống, chết như cách hắn muốn chết – trung thành, khí khái, và không cúi đầu trước bất kỳ ai, trừ người mà hắn nợ ân nghĩa.
Nam Hải Ngạc Thần – Nhạc Lão Tam – là minh chứng cho nét độc đáo trong bút pháp của Kim Dung: không có ranh giới rõ ràng giữa thiện và ác. Một người dù mang danh “Hung Thần Ác Sát” vẫn có thể là kẻ trọng nghĩa, giữ chữ tín, sống có quy củ. Cũng như giữa thế giới trắng – đen, vẫn có chỗ cho những gam xám đầy nhân tính.
Dù chỉ là nhân vật phụ, Nhạc Lão Tam vẫn để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Một ác nhân thú vị, một gã điên có tình, và là một trong những điểm nhấn đáng nhớ nhất trong Thiên Long Bát Bộ.
×
Nguồn: Dân Việt
